"VincentHunink.nl
De bekende schrijver geeft zijn mening over Sallustius'Catilina
Home
>
ONDERZOEK
>
VERTALINGEN
|
EDITIES
|
PUBL.LIJST
|
PROJECTEN
|||
BRONNEN
|
INDEX
Vincent
Hunink
HET
TEGENWICHT VAN SALLUSTIUS
*
tekst gepubliceerd
in:
Lampas 31, 1998, 40-55
;
Reeds Quintilianus ontraadt Sallustius als auteur voor
beginners. Wanneer hij bespreekt welke schrijvers de beste schoollectuur
opleveren, geeft hij de voorkeur aan Livius en Cicero. Wel krijgt Sallustius het
compliment dat hij een groter geschiedschrijver is dan Livius, maar om hem goed
te begrijpen, zo zegt de Romeinse professor, moet men al een gevorderde zijn
(ad quem tamen intelligendum iam profectu opus sit; Quint. 2, 5,
19).
*
Misschien is dit 'klassieke' oordeel nog altijd van invloed.
Bij veel Nederlandse leraren klassieken lijkt een minstens vergelijkbare
aarzeling te bestaan ten opzichte van Sallustius. Toen bij de vaststelling van
het eindexamenonderwerp Latijn voor 1998-1999 de naam van Sallustius viel, rees
er al snel verzet: hij zou te moeilijk zijn, te duister van taal, en zijn
thematiek zou leerlingen onvoldoende boeien. Mede door alle bezwaren werd het
voorstel aangepast en verruimd. Gekozen werd voor het thema 'Catilina', een
kader waarbinnen zowel voor Sallustius als voor de veel klassiekere Cicero
ruimte zou zijn.
Ik wil hier niet gaan afdingen op het bereikte compromis.
Een heel jaar alleen Sallustius lezen zou misschien een wat magere invulling van
het eindexamen Latijn zijn. Op zichzelf lijkt me het lezen van verschillende
auteurs sowieso verkieslijk boven één centrale auteur, al is het maar voor de
broodnodige variatie. In dit artikel wil ik te laten zien dat Sallustius, zeker
in combinatie met andere auteurs, ook in de klas de moeite waard is. Dat is
natuurlijk geen onomstotelijk feit, maar een waardeoordeel. In
"Romeins schrijfgerei
Lezen en schrijven was voor een Romein onmisbaar om iets te bereiken. Rond
het begin van de jaartelling onderwierpen de Romeinen grote delen van ons tot
dan toe schriftloze land. Vanaf die tijd zijn er talloze voorbeelden van schrift
uit eigen bodem bekend, van ingekraste namen tot monumentale stenen inscripties.
Voor het schrijven gebruikte men pen en inkt of de graveerstift en was. Met een
inktpen werd er op Egyptische papyrus of op perkament geschreven. De
graveerstift gebruikte men om in een waslaag te krassen op de licht gekleurde
binnenzijde van een houten schrijfplankje. Met een spatel werd de was op het
plankje gladgestreken. Bij wijze van brief werden twee plankjes met de tekstkant
naar binnen aan elkaar vastgebonden. Het touwtje werd verzegeld, zodat alleen de
geadresseerde de inhoud kon lezen.
1ste-3de eeuw na Chr., h. 18 cm (wasspatel)
Wilde men in de Romeinse tijd meetellen, dan was beheersing van het Latijn in
woord en geschrift een voorwaarde. Dat gold ook in ons land. Voor een carrière
in het leger, in het openbare leven of in de internationale handel was kennis
van het Latijn onontbeerlijk. Het leren van een vreemde taal moet voor de
inheemse bevolking hier te lande al een aparte ervaring zijn geweest, maar het
leren schrijven was totaal nieuw. Voor de komst van de Romeinen was het schrift
hier onbekend.
Vanaf het begin van de jaartelling, wanneer de Romeinen grote delen van ons
land onder hun gezag brengen, zijn uit onze streken talloze schriftelijke
getuigenissen overgeleverd. Deze variëren van ingekraste namen en inhoudsmaten
op aardewerk tot monumentale inscripties in steen. In het eerste geval werd
eenvoudig handschrift gebruikt, in het tweede het officiële schrift bestaande
uit de kapitale blokletters die wij tegenwoordig nog steeds gebruiken. Terwijl
het handschrift, ook wel cursiefschrift genaamd, vaak moeilijk te ontcijferen
is, levert het le
"Romeins onderwijs
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Ga naar:
navigatie
,
zoeken
Het
Romeinse onderwijs
leverde een grote en blijvende bijdrage aan het
onderwijs
zoals wij het nu
kennen.
In de tijdspanne van een paar eeuwen ging
Rome
van een
informeel systeem van onderwijs, dat de kennis doorgaf van ouders aan de jonge
kinderen, naar een gespecialiseerd en gedifferentieerd stelsel van scholen. De
scholen waren geïnspireerd en gebaseerd op de Griekse educatieve praktijken.De
opkomst van een agrarische
stadstaat
naar een wereldmacht werd weerspiegeld in
het onderwijs van haar burgers en de gehanteerde leerstijlen.
[
bewerken
]
Het
onderwijs in het vroege Romeinse Rijk
Vanaf de stichting van
Rome
in ongeveer 753 v.Chr. tot het midden van de
3e eeuw v.Chr. is er weinig bewijs van iets meer dan rudimentair onderwijs. De
primaire opvoeders van een kind waren waarschijnlijk zijn of haar eigen ouders.
Ouders leerden hun kinderen de kennis en vaardigheden die nodig waren voor het
leven in het begin van de republiek, namelijk landbouw, binnenlandse en
militaire vaardigheden. Het belangrijkste waren echter de morele en
maatschappelijke verantwoordelijkheden die werden verwacht van de burgers van de
republiek. Voor Rome als geheel is het aanleren van vir bonus
[1]
. Het Romeinse onderwijs stond nog in de
kinderschoenen en diende alleen om de basisvaardigheden die nodig zijn om te
overleven te onderwijzen. Daarnaast diende het ook om de kinderen de Romainse
waarden bij te brengen die bij de Romeinse bevolking het gevoel van samenhang
versterkten.
De eerste scholen in Rome ontstonden in het midden van de 4e eeuw v.Chr.
[2]
.
Deze scholen werden Ludi (enkelvoud: Ludus) genoemd. Deze naam is
afgeleid van het Latijnse woord voor "spelen". Net als in de moderne
kleuterscholen hielden zij zich bezig met de socialisatie en het geven van
rudimentaire basis-onderwijs aan jonge