Group items tagged

Rannsókn á upplifun einstaklinga sem fóru í raunfærnimat eftir brotthvarf úr námi í framhaldsskóla og hófu nám á nýjan leik. Rannsóknin var unnin í meistaranámi í náms og starfsráðgjöf við Háskóla Íslands 2008-2010 og verða hér viðraðar helstu niðurstöður.

Raunfærnimat í skrifstofugreinum var tilraunaverkefni sem hófst í apríl 2010 og lauk í apríl 2011. Miðstöð símennt unar á Suðurnesjum (MSS) hafði umsjón með verkefninu en samstarfsaðilar voru Mímir-símenntun, Menntaskólinn í Kópavogi (MK), Fagráð verslunar- og þjónustugreina (FVÞ) og Fræðslumiðstöð atvinnulífsins (FA). Jónína Magnúsdóttir hafði umsjón með verkefninu fyrir hönd Miðstöðvar símennt-unar á Suðurnesjum. Hún var einnig náms- og starfsráðgjafi fyrir þátttakendur á Suðurnesjum. Erla María Gísladóttir náms- og starfsráðgjafi sinnti ráðgjöf fyrir hönd Mímis en Þóra Friðriksdóttir tók við vegna barnsburðaleyfis Erlu. Inga Karlsdóttir hafði yfirumsjón með matinu fyrir hönd MK. Aðrir matsaðilar fyrir hönd MK voru Garðar Vilhjálmsson og Harpa Halldórsdóttir. Í undirbúningshópi verkefnisins voru einnig Björn Garðarsson (FVÞ) og Haukur Harðarson (Fræðslumiðstöð atvinnulífsins). Þeir unnu náið með undirbúningshópi og veittu faglega ráðgjöf ásamt því að FA fjármagnaði verk efnið. Metin var raunfærni af Skrifstofubraut I sem er ein af námsskrám bóklegra greina í Menntskólanum í Kópavogi.

Greinin fjallar um rannsókn á meðal undirmanna á íslenskum fiskiskipum og var hún unnin árin 2010-2011. Markmið rannsóknarinnar var að kanna upplifun og viðhorf undirmanna á sjó gagnvart starfi sínu, námi almennt og náms- og starfsráðgjöf, sem og hvaða möguleika þeir sæju varðandi nám meðfram starfi. Viðtöl voru tekin við háseta og matsveina víðs vegar af landinu, fimm karla og eina konu, á aldrinum 22-49 ára. Þau áttu það sameiginlegt að hafa nokkra starfsreynslu á sjó, takmarkaða framhaldsmenntun og engin réttindi í sjómennsku. Niðurstöðurnar sýna að afstaða þátttakenda til starfs, náms og náms- og starfsráðgjafar mótast af flóknu samspili innri og ytri áhrifsþátta. Tilgangur starfsins tengdist mikið tekjum og fyrirvinnukvöð. Starfsánægja var takmörkuð og fundu menn fyrir óþægilegu valdaleysi í oft harðsnúnu starfsumhverfi sem getur dregið úr löngun til náms og ráðgjafar. Tiltekin starfsáhugasvið og karlmennskuhugmyndir mótuðu einnig afstöðu þátttakenda. Hugsað var stutt fram í tímann og lítið fór fyrir framtíðaráætlunum í starfi. Fyrri námsreynsla gat hindrað mögulegt framhaldsnám og höfðu námsörðugleikar og jafnvel félagsleg mismunun þar sitt að segja. Þá hafði meirihluti þátttakenda takmarkaða þekkingu á námsmöguleikum og náms- og starfsráðgjafar. Þeir töldu þó að ýmsir möguleikar væru á að stunda nám með sjómannsstarfi. Stuðningur hagsmunaaðila skipti miklu máli, en forsendan væri að sjómenn sæju tilganginn með námi. Raunfærnimat gæti verið kostur sem myndi hvetja sjómenn til náms.

Í greininni er sagt frá niðurstöðum rannsóknarinnar sem gerð var 2010 og 2011 um stöðu náms- og starfsráðgjafar hér á Íslandi, ásamt því að skoða samanburð meðal notenda náms- og starfsráðgjafar í stofnunum innan fullorðinsfræðslugeirans á fimm Norður löndum, í Danmörku og Finnlandi, á Íslandi og í Noregi og Svíþjóð. Meginmarkmið rannsóknarinnar var einkum að leggja mat á þann ávinning sem fullorðnir notendur náms- og starfsráðgjafar hafa af henni og þátttöku þeirra í þróun og uppbyggingu hennar. Niðurstöður gefa til kynna að langalgengasta tegund náms- og starfsráðgjafar feli í sér viðtöl augliti til auglitis við náms- og starfsráðgjafa. Þessi tegund ráðgjafar hefur vissulega reynst áhrifarík en aðrar aðferðir hafa einnig reynst vel, til dæmis ráðgjöf í hóp sem hefur þann kost að ná til fleira fólks í einu og nýta þannig tíma ráðgjafans betur. Til að mynda virðist algengara að kennarar sinni náms- og starfsráðgjöf í Danmörku og Finnlandi en í hinum löndunum, auk þess sem Finnland skarar fram úr þegar kemur að notkun rafrænnar upplýsingatækni í ráðgjöf. Þá er einnig athyglisvert að ýmis tækni, s.s. síma- og tölvutækni virðist vera minna notuð hér á landi í náms- og starfsráðgjöf. Notendur virðast í meiri mæli telja að ávinningurinn sé af menntunarlegum og persónulegum toga en telja sig í minni mæli hafa starfstengdan ávinning af henni. Þá gefa niðurstöðurnar einnig til kynna að ekki er hlustað nægilega vel á raddir notenda náms- og starfsráðgjafar, og hafa um þriðjungur til helmingur svarenda ekki fengið tækifæri til að gefa álit sitt á þjónustunni. Slíkt er talið miður þar sem raddir notenda er talin góð leið til að auka gæði náms- og starfsráðgjafar fyrir fullorðna. Niðurstöður norrænu rannsóknarinnar gefa til kynna að margt sé vel gert í náms- og starfsráðgjöf fyrir

Í umræðum og kynningu á raunfærnimati eru tvær spurningar em oftar en ekki er varpað fram: Er ekki erfitt að greina hvort sá sem fer í mat hafi þá þekkingu sem krafist er og er hægt að treysta niðurstöðunni? Það verður að segjast eins og er að oft gengur illa að sannfæra þá sem spyrja að í flestum tilvikum sé frekar einfalt að greina þekkingu og því hægt að treysta niðurstöðunni. Eftir að hafa rætt við fjölda matsaðila og setið mörg matsviðtöl leikur enginn vafi á því í huga greinarhöfundar hver svörin við þessum spurningum eru. Efasemdir þeirra sem ekki hafa komið með beinum hætti að raunfærnimatsverkefnum eru þó skiljanlegar. Á þeim stutta tíma, sem raunfærnimat hefur viðgengist, hefur aðferðafræðin þróast. Hér á eftir verður leitast við að gera grein fyrir með hvaða hætti sú þróun hefur orðið og hvaða verkfæri hafa bæst við eða eru á leiðinni í verkfærakistuna.