Group items tagged

در یکی از قسمت‌های سریال ابن سینا که این روز‌ها دوباره در شبکه‌ی 4 تکرار می‌شود، ابن سینا و ابوریحان بیرونی با هم نمایش داده‌ می‌شوند. در یکی از صحنه‌های این قسمت ابن سینا، ابوریحان بیرونی و پیرمردی که ندانستم کیست و یک اسب سیاه در باغی قدم می‌زنند. ابتدا ابوریحان می‌نالد از اینکه اهل علم مجبورند در دربار پادشاهان و تحت حمایت آن‌ها باشند تا بتوانند کارهای علمی‌شان را انجام دهند.

سنجشگرانه اندیشی (یا "تفکر نقدی" یا "تفکر نقادانه" یا "تفکر انتقادی") ترکیبی از دانش و مهارت است که به فرد اندیشنده امکان می دهد که، به طور خلاصه، از خطاهای گوناگون در روند اندیشیدن مصون بماند و از کوتاه ترین مسیر به سمت هدفی که از اندیشیدنش دارد حرکت کند. همان گونه که از همین تعریف ناقص و ابتدایی بر می آید، پیش فرض سنجشگرانه اندیشی این است که اندیشیدن یک فعالیت است، فعالیتی که معطوف به هدفی است و همانند هر فعالیت دیگری آفاتی دارد.

قرن بيستم قرن اوج گيري بحث و اختلاف نظر فيلسوفان در مورد چيستي فلسفه بود. اما در اواخر همين قرن اين بحث فروكش مي كند، به گونه اي كه در نوشته پي.ام.اس. هكر در مجموعه مقالات داستان فلسفه تحليلي مي‌خوانيم: «يكي از ويژگي هاي چشمگير فلسفه در اواخر قرن بيستم اين است كه ديگر بر سر اينكه فلسفه چيست و چه انتظاري از آن مي توان داشت و اينكه گزاره هاي فلسفي، با فرض وجود چنين گزاره هايي، چيستند و چه نسبتي با گزاره هاي علم دارند مجادله جدي وجود ندارد.» در حاشيه قرار گرفتن اين بحث، به هر دليل كه باشد، مطمئنا به معناي رسيدن به توافق نظر كلي نيست.

برای يافتن و درک دقيق مختصات مفهومی و عينی فلسفه از نظر افلاطون بايد به اموری همچون تربيت، سفسطه، سياست، ديالکتيک، عقلانی بودن و روحانی بودن فلسفه و همچنين الهی بودن آن کاملا توجه کرد. افلاطون فلسفه را نه از يک جنبه بلکه از تمامی جنبه‌هايی که به کل زندگی انسان مربوط می‌شود در نظر می‌گيرد. او زندگی شايسته و درخور انسان را بهترين چيز برای بررسی و پيروی می‌داند. زندگیِ شايسته انسان زندگی راستينی است که فيلسوف راستين از آن برخوردار است.

از ديرباز هنگامي كه به ابن‌سينا پرداخته‌ايم، بيشترين چيزي كه نگاه ما را به سوي خود كشيده است، مهارت و برجستگي انديشه‌هاي وي در زمينه‌هاي فلسفي و پزشكي بوده است. ما بيشتر او را به عنوان نويسنده‌ي كتاب‌هاي سترگ و اثر‌گذاري هم‌چون شفا، قانون و اشارات و تنبيهات كه البته به زبان عربي است مي‌شناسيم اما درباره‌ي ديگر كار ارزشمند وي در زمينه‌ي نگارش منطق، الهيات و طبيعيات به زبان پارسي كمتر سخن مي‌رود.

مطالبی که از این پس با عنوان «رساله‌های افلاطون» در سایت منتشر خواهند شد، ادامه گفتگو و هم‌اندیشی پیگیری است بین دکتر سید نعمت‌الله عبدالرحیم زاده و من، که شروع آن به سه سال پیش برمی‌گردد. ما جلسات هفتگی متن‌خوانی مان را با بررسی نوشته‌های هراکلیوتوس افسوسی بر پایه متن یونانی (و ترجمه‌های آلمانی، فرانسوی، انگلیسی و البته فارسی) شروع کردیم...